Programma 5Organisatie en financiën van Breda

* (exclusief) reserves
Begroot € 158.674
Realisatie € 218.106
Verschil * € 59.432
Begroot € 507.028
Realisatie € 568.293
Verschil * € 61.264

Onze ambitie in de Begroting 2016

De gemeentelijke organisatie werkt met de inwoners aan Breda.  De maatschappij verandert in hoog tempo en Breda loopt daarin voorop en maakt het verschil. Hierbij zijn een open houding, lef, vertrouwen en co-creatie vanzelfsprekend.  

Voor de gemeentelijke financiën is de ambitie dat deze solide en wendbaar is. We streven naar  een aanvaardbaar niveau van de woonlastendruk voor zowel de inwoners als de bedrijven.

Externe ontwikkelingen in het afgelopen jaar

Er hebben zich geen belangrijk externe ontwikkelingen voorgedaan in 2016.

De thema`s

Een toekomstbestendige organisatie

Wat wilden we bereiken?

Wij zijn één organisatie met één visie gebaseerd op het `Verhaal van Breda`. Ons motto is Ja, tenzij ...

Wat wilden we hiervoor doen?

Wij werken flexibel en resultaatgericht in verschillende netwerkstructuren. Iedereen herkent zich, en werkt vanuit dezelfde visie zoals van buiten naar binnen denkend.

Innoveren en faciliteren door middel van een actuele strategische personeelsplanning (onder de naam “Natuurlijk ontwikkelen”), een effectief mobiliteitspunt en een goede huisacademie (YourGoals).

Wat hebben we ervoor gedaan?

Er is in 2016 een nieuwe vorm van organisatiesturing vastgesteld. Het doel van de nieuwe organisatiesturing is om permanente topdienstverlening te bieden vanuit een meer wendbare organisatie zodat we sneller en beter in kunnen spelen op veranderende klantwensen en majeure (landelijke) ontwikkelingen. De nieuwe organisatiesturing kent twee belangrijke pijlers, de bestuurlijke opgaven en de dienstverleningsketens. Hiermee staan de directies niet langer centraal. De implementatie vindt vanaf november 2016 plaats. Enkele lopende elementen binnen deze fase zijn ‘de pilot opgave gestuurd werken’, 'dienstverleningsketens’, ‘programmatisch werken’ en ‘inrichting portfoliomanagement’. Uiteindelijk zal dit resulteren in een doorgevoerde werkwijze en organisatiebesluit.

In 2016 is een visie op Leren en Ontwikkelingen vastgesteld waarbij de rol en positie van de huisacademie YourGoals is bepaald. Strategische personeelsplanning is doorontwikkeld naar Natuurlijk Ontwikkelen. Het opgave gestuurd werken is in de steigers gezet en diverse leiderschapstrajecten zijn gestart om de gewenste organisatieontwikkeling ook gezamenlijk te doorleven.

Wat was de uitdaging?

Tevredenheid gebruiker serviceverlening

De gebruiker van de Bredase serviceverlening geeft aan dat de service wordt uitgevoerd volgens de hierover gemaakte afspraken.

Status van de indicator

Flexibele organisatie

(Organisatieontwikkeling)

Invulling is gegeven aan: Anders denken, anders doen en anders organiseren. (#076kantelt) door: Strategische personeelsplanning: continu inzicht in de personeelsbezetting, kwaliteiten en het ontwikkelpotentieel, samenhang in doelgroepen en te voorziene bewegingen op middellange termijn. Mobiliteit: kwalitatief goede koppeling tussen werkzaamheden en werknemers, zorgen dat iedereen aan het werk is, interne flexibele schil, inhuur tot een minimum beperken en bezetting van kwetsbare functies borgen. Leren en ontwikkelen: afgestemd op strategie van de organisatie, aanbieden interne trainingen, makelaarsfunctie en regionale samenwerking. Modern werkgeverschap/ondernemend werknemerschap: ontwikkeling van cultuurwaarden die hieraan bijdragen. Aandachtspunten Bevlogenheidsonderzoek (onder personeel) implementeren. Vereenvoudiging van HRM-processen.

Status van de indicator

Op schema

We hebben deze ambitie vertaald in het project “Bedrijfsvoering maakt mogelijk”, zie hieronder wat er in 2016 gerealiseerd is.

 

Great place to work

Dit spoor richt zich op de HRM-processen en de organisatieontwikkelingen. Hiervoor zijn in 2016 de volgende resultaten gerealiseerd:

• Het opdracht gestuurd werken is in de steigers gezet. Essentie is om de mobiliteit van medewerkers te vergroten waarbij de maatschappelijke opgaven als uitgangspunt worden genomen. Deze ontwikkeling wordt ondersteund door ‘De Grote Markt”, een tool om opdrachten en vacatures op te plaatsen waarbij deze worden gedefinieerd in de vorm van een tijdelijke opgave.

• In 2016 is door de directie een visie op Leren en Ontwikkelingen vastgesteld waarbij de rol en positie van de huisacademie YourGoals is bepaald. Mede in lijn van de organisatievisie (1 organisatie) zijn o.a. de opleidingsbudgetten centraal geplaatst. Hierop vindt centrale monitoring plaats.

• Strategische personeelsplanning is doorontwikkeld naar Natuurlijk Ontwikkelen. Hierbij wordt naast aspecten van strategische personeelsplanning aandacht besteed aan de wijze waarop gewenste organisatie veranderingen moeten plaatsvinden alsmede houding en gedragsaspecten. Dit hebben we gekoppeld aan de praktijk van Breda Doet en de nieuwe Omgevingswet.

• In 2016 zijn diverse leiderschapstrajecten gestart om de gewenste organisatieontwikkeling ook gezamenlijk te doorleven. Hierbij worden aspecten als ondernemend werknemerschap en bevlogenheid betrokken.

• Het sturingsmodel passend bij de organisatieontwikkeling is in de steigers gezet.

• Het Individueel Keuze Budget (IKB), dat met ingang van 2017 wordt ingevoerd, is in 2016 voorbereid. Dit geeft medewerkers meer mogelijkheden voor flexibiliteit (keuze voor geld, vrije tijd, voorzieningen).

• Diverse HRM-processen zijn aangepast en verbeterd in lijn met de organisatieontwikkeling. Voorbeelden hiervan medewerkersportal, het personeelsinformatiesysteem Workforce en het stagebeleid.

 

Daarnaast zijn we ook mantelzorgvriendelijke organisatie geworden, is er een vitaliteitsprogramma voor medewerkers gestart en is er een start gemaakt om de taalvaardigheid en het gebruik van tablets voor bepaalde groepen medewerkers te bevorderen door middel van het project “Taal en tablet”.

 

Digitale gemeente 2018

Invulling gegeven aan jaarplan 2016 gericht op: De Digitale Gemeente 2018 planmatig uitwerken en de voortgang en implementatie bewaken en bijsturen. Meerwaarde creëren door intensieve verbinding en samenwerking tussen Digitale Gemeente en Digitale Stad.

Status van de indicator

Op schema

De uitwerking van de Digitale gemeente 2018 heeft plaatsgevonden binnen het project ‘Data maakt mogelijk’. Hier is binnen de gemeente invulling aan gegeven met de digitalisering van Bestuurlijke BesluitVorming, met de voorbereiding van de aanbesteding van ‘zaakgericht werken’ en met het door ontwikkelen van de ICT-voorzieningen om het flexibel werken beter te faciliteren.

Om de verbinding met de Digitale Stad te intensiveren is onder meer:

•       Het Open Data Portal (data.breda.nl) geopend en is er een gestage groei van datasets op dit portal.

•       Een Wifi-netwerk aangelegd in een deel van het centrum als randvoorwaarde voor Smart City toepassingen.

•       Aan de hand van gerichte data-analyse het ondermijningsbeeld aangescherpt.

Bij het Stadsarchief is zowel digitaal als fysiek een belangrijke modernisering gerealiseerd.

 

De resultaten van in 2016 gehouden audits, VNG visitatie en het rekenkameronderzoek naar de informatiebeveiliging van de gemeente waren in zijn algemeenheid positief. Met het implementeren van de aanbevelingen is direct begonnen. Met de raad is afgesproken om voor de zomer van 2017 een voortgangsrapportage over het integrale informatiebeveiligingsbeleid te sturen.

 

In 2016 is het gemeentelijk communicatiebeleid herijkt en is de online communicatiestrategie vastgesteld. Deze is besproken met de gemeenteraad. In dit licht hebben we een facebookpagina geopend, Whatsapp en Instagram zijn ook operationeel. Veel effort is gestoken in het project nieuwe Website die in april 2017 beschikbaar komt.

 

 

Internal governance

Invulling gegeven aan: Interne sturing van de organisatie borgen om doelen, strategie, bedrijfsprincipes, bevoegdheden en kennismanagement in de organisatie volledig te delen en respecteren.

Status van de indicator

Op schema

De internal governance, duidelijke verantwoordelijkheid en sturingsvraagstukken zijn nadrukkelijk besproken. Vernieuwde inzichten zijn opgedaan welke resulteren in een aangepaste organisatie van de bedrijfsvoering en worden in 2017 geïmplementeerd, zodat de organisatie is aangepast aan de maatschappelijke dynamiek.

 

 

Organisatie bedrijfsvoering

Invulling gegeven aan: Breda als centrumgemeente krachtiger invullen door proactief aanbieden van Bedrijfsvoering aan de regio. Het actief en creatief zoeken naar mogelijkheden in de huidige wet- en regelgeving om een bijdrage te leveren aan rechtmatige besteding van overheidsgeld. Aanpassing van het gemeentelijk inkoop- en aanbesteding beleid aan nieuwe wet- en regelgeving voor rechtmatige besteding van overheidsgeld. Doorontwikkelen communicatiebeleid, met experimenten als Breda Begroot en Breda Doet, om de relatie met de stad, wijken en dorpen op een vernieuwende manier vorm te geven.

Status van de indicator

Op schema

In 2016 is actief gestuurd op samenwerking met partners in de regio:

•       Met de gemeente Drimmelen is een overeenkomst gesloten dat gemeente Breda voor hen ICT-services levert;

•       Met de Belastingsamenwerking West Brabant is de overeenkomst voor het leveren van ICT-services verlengd;

•       Met Stichting Nieuwe Veste is overeengekomen om de levering van ICT-services in 2017 te beëindigen;

•       Met de gemeente Moerdijk zijn afspraken gemaakt over de afvalstoffen inzameling.

 

In het kader van het inkoop- en aanbestedingsbeleid is het project Rechtmatigheid aanschaf Software gestart. Het doel is de realisatie van een meerjarige rollende planning m.b.t. vervanging van de software. Dit levert een verbetering bij deze aanbestedingen.

 

Achterliggende documenten

Maand / JaarKaderstellend / Rapporterend / EvaluerendDocument

Gerelateerde producten

Risico's

-

Solide financiën

Wat wilden we bereiken?

Uitgangspunt is een sluitende meerjarenbegroting waarin voldoende investeringsmiddelen voor de belangrijkste investeringsopgaven beschikbaar zijn. Het weerstandsvermogen is toereikend om de risico`s te dekken.

Inzicht in de financiële positie en het financiële proces is helder en toegankelijk.

Een voorspelbare woonlastendruk die die zich gelijkmatig ontwikkelt.

Wat wilden we hiervoor doen?

Het financieel beheer wordt goed georganiseerd en er wordt een traject ingegaan waarin de flexibele aanwendbaarheid van de begroting vorm en inhoud krijgt.

In de Begroting 2017 geven we verder invulling aan de `uitdagingen` op de thema’s.

Wat hebben we ervoor gedaan?

Middels bedrijfsvoering maakt mogelijk, onderdeel fitte financiën, maken we het financieel proces helderder en toegankelijker. De begroting is gescreend en flexibiliseringsruimte inzichtelijk gemaakt. Deze flexibilisering is in 2016 vorm én inhoud gegeven. Gaandeweg zijn daarin wel enkele dilemma's naar voren gekomen. Voorbeelden van deze dilemma’s zijn in de begroting van 2017 benoemd waaronder ondermeer:

• Kiezen we in Breda voor het uitgangspunt “high trust, high penalty” binnen het sociaal domein? Dit voornamelijk om de administratieve lastendruk te beperken. Dit binnen het gegeven dat de kwaliteitscontrole op de levering van de producten en diensten wel overeind blijft;

• Op welke wijze kan een (eenmalige) inzet van middelen gebruikt  worden voor het verbeteren van de structurele ruimte en dus de flexibiliteit in de begroting op langere termijn. Op welke terreinen doen we dat?

• Op welke wijze leggen we de link tussen de flexibele begroting en Breda Begroot.

De komende tijd zal hierover met de raad het gesprek aangegaan worden.

In 2016 is,  als onderdeel van het verbetertraject van de begroting, samen met een vertegenwoordiging van de gemeenteraad gewerkt aan het benoemen van de indicatoren. In de Begroting 2017 zijn deze opgenomen. In 2017 wordt de laatste tranche van dit ontwikkeltraject ( het benomen van streefwaarden) uitgewerkt.

Voor wat betreft het financieel beeld heeft hier in 2016 op een aantal momenten een actualisatie plaatsgevonden. zowel het meerjarenperspectief als de omvang van het weerstandsvermogen duiden op een degelijke positie. Ook is investeringsruimte gecreëerd en kunnen we hiermee impulsen geven aan ontwikkelingen in de stad, de dorpen en de wijken.

De woonlastendruk heeft zich ook in 2016 ontwikkeld zoals in het bestuursakkoord is verwoord. In de paragraaf lokale lasten wordt d ontwikkeling verder uiteengezet.

Wat was de uitdaging?

Solide financiën

Tevredenheid bij de gemeenteraad over de realisatie van de vast te stellen normen van de financiële kengetallen. Doorontwikkeling van de programmabegroting en financiële organisatie.

Status van de indicator

Op schema

In 2016 zijn de indicatoren benoemd en in de begroting van 2017 opgenomen. De normering van de indicatoren is nog niet afgerond maar ligt wel op koers. de komende periode wordt, in samenspraak met de gemeenteraad, invulling gegeven aan de normering van de kengetallen.

Achterliggende documenten

Maand / JaarKaderstellend / Rapporterend / EvaluerendDocument
2009KaderstellendFinanciële verordening ex art 212 Breda

Gerelateerde producten

Risico's

De gemeentefondsuitkering vormt de belangrijkste bron van inkomsten. Fluctuaties hierin blijven het belangrijkste risico voor de soliditeit van het meerjarenperspectief.

De kosten van dit programma

(bedragen x € 1.000)

ThemaPrimitieve begroting 2016Begroting 2016 na wijzigingRekening 2016Saldo 2016
Lasten
Een toekomstbestendige organisatie142.956149.563156.136-6.572
Solide financiën3.3469.11161.970-52.859
Totaal lasten146.302158.674218.106-59.432
Baten
Een toekomstbestendige organisatie140.872147.639151.7394.100
Solide financiën350.483359.389416.55357.164
Totaal baten491.355507.028568.29361.264
Mutaties in reserves
Stortingen6.02520.26620.2660
Onttrekkingen3.40423.46323.4630
Totaal reserves2.621-3.197-3.1970
Totaal ten laste van de algemene middelen-342.432-351.552-353.3841.833

Toelichting exploitatie / mutaties (op hoofdlijnen)

Het totale financiële resultaat van dit programma bedraagt € 1,8 miljoen voordelig, wat is opgebouwd uit een nadelig resultaat van € 2,5 miljoen op het thema ‘Een toekomst bestendige organisatie’ en een voordelig resultaat van € 4,3 miljoen op het thema Solide Financiën.

Op programma 5 een overschrijding van €19 miljoen ontstaan met hiertegenover extra baten van bijna € 21 miljoen. Deze hogere lasten en baten zijn te herleiden tot de wijze van presenteren van het product treasury. Tot op heden werd alleen het saldo van de treasury opgenomen in de begroting.

Een toekomstbestendige organisatie
Binnen dit thema zijn met name de bedrijfsvoeringslasten en –baten van de gemeentelijke organisatie opgenomen. In de praktijk komt het nadelige resultaat op specifieke onderwerpen voort uit hogere lasten dan waarmee in de begroting 2016 rekening was gehouden.
De personeelslasten zijn in 2016 gestegen als gevolg van de begin 2016 afgesloten CAO. Bij de besluitvorming van de Voorjaarsnota is ter dekking hiervan een bedrag van € 1,5 miljoen beschikbaar gesteld. Dit bedrag is geplaatst binnen het thema Solide Financiën. De beschikbare dekking blijkt echter niet voldoende te zijn om de gestegen kosten volledig te dekken. Anderzijds heeft in 2016 een uitbreiding van de formatie plaatsgevonden om de extra activiteiten voor het sociaal domein te kunnen uitvoeren. Per saldo leiden deze onderwerpen tot een nadeel van € 1 miljoen.
Een aantal afdelingen, zoals afvalservice en publieksservice maakt gebruik van een flexibele inhuur-schil ten behoeve van continuïteit in de dienstverlening. Er heeft, naast vervanging bij vacatures en ziekte, op onderdelen ook inhuur van derden plaatsgevonden voor de realisatie van de digitalisering, Via Breda en de impuls Beheer en voor de invoering van de vennootschapsbelasting voor overheidsbedrijven. Dit leidt per saldo tot een nadeel van € 1,4 miljoen. Een andere component die een nadelig effect op het resultaat 2016 heeft gehad was het niet kunnen realiseren van een aantal stelposten.
De verantwoording van het sociaal domein in de jaarstukken 2015 heeft tot extra kosten voor de accountantscontrole geleid van € 0,2 miljoen.
Er is echter ook op een aantal onderwerpen sprake van een voordelig resultaat 2016 van per saldo € 1,4 miljoen. Substantiële component en hierin zijn hogere externe opbrengsten, lagere kapitaallasten en brandstofkosten, lagere reprokosten en niet volledig uitgenutte budgetten voor research en development en medezeggenschap.

Solide financiën
Binnen dit thema worden naast de opbrengsten uit onroerende zaakbelastingen (ozb), de beschikbare ‘post onvoorzien’ en de uitkering van het gemeentefonds ook een aantal centrale posten verantwoord, zoals dividenden, stelposten (waaronder het begrotingsresultaat) en treasury. In de presentatie van de gerealiseerde baten en lasten is een verhoging zichtbaar van circa € 20 miljoen omdat de baten en lasten van de treasury-activiteiten separaag zijn gepresenteerd.
De meest substantiële component in het voordelig resultaat op het thema betreft de zogenoemde gemeentebrede stelposten. Hier is een resultaat zichtbaar van € 4,8 miljoen voordelig, waar het voordelige saldo van de begroting onderdeel van uitmaakt. Daarnaast is het restant van de stelpost ter dekking van kapitaallasten € 1,3 miljoen. De stelpost onvoorzien is in 2016 niet aangesproken, waardoor het begrote bedrag van € 0,3 miljoen volledig resteert.
De opbrengst van de onroerende zaakbelasting blijft daarentegen achter bij de begrotingsraming voor € 0,48 miljoen. Oorzaak hiervoor is de feitelijke waardeontwikkeling die achter is gebleven ten opzichte van de inschatting die is gehanteerd bij de totstandkoming van het ozb-tarief 2016.
Tot slot heeft er een aanvullende dotatie in de personeelsvoorziening plaatsgevonden om weer deze op het benodigde niveau te brengen.

Mutaties in reserves

(Bedragen x € 1.000)

Stand op

Mutaties

Stand op

Reserves programma 5

1-1-2016

31-12-2016

Algemene reserve

79.243.294

1.614.350

80.857.644

Exploitatiereserve

2.918.271

57.347

2.975.618

Begrotingsbeeld

4.835.732

-1.319.109

3.516.623

Investeringsreserve

20.025.491

1.988.740

22.014.231

Totaal

107.022.788

2.341.328

109.364.116

Aan de algemene reserve is, naast de resultaatbestemming 2015, conform de begroting € 7,4 miljoen toegevoegd en € 3,8 miljoen onttrokken. De belangrijkste onttrekking is voor de vorming van de voorzienig voor de aanpassingen in verband met de invoering van het Individueel Keuze Budget in 2017.  
De exploitatiereserve is ingezet voor het overhevelen van bestemde bedragen naar de begroting 2016.
De begrotingsreserve is ingezet conform het meerjarig schema.
De investeringsreserve is voor € 7,6 miljoen ingezet voor diverse projecten, zoals bedrijventerreinen, afwikkeling brede school Geeren Zuid, station Via Breda en de bij Begroting 2016 beschikbaar gestelde impuls voor cultuur. Daarnaast is een bedrag vrijgevallen uit de voorzienig negatieven planresultaten van het Grondbedrijf omdat dit  betrekking heeft op voorheen binnen de grondexploitatie opgenomen investeringsonderdelen. Dekking van deze investeringen ligt nu in de investeringsreserve.

Mutaties in voorzieningen

(Bedragen x € 1.000)

Stand op

Mutaties

Stand op

Voorziening programma 5

1-1-2016

31-12-2016

Centrale personeelsvoorziening

2.629.563

3.393.417

6.022.980

Totaal

2.629.563

3.393.417

6.022.980

In de personeelsvoorziening is een bedrag gestort van € 3,8 miljoen gestort in verband met de invoering van het Individueel Keuze Budget. Conform deze CAO-afspraak worden vakantiegeldrechten voortaan geheel in het betreffende jaar uitbetaald. Dit betekent dat de over 2016 opgebouwde, maar nog niet uitbetaalde vakantiegeldrechten,  in mei 2017 worden uitbetaald. De overige mutaties betreffen individuele personeelsverplichtingen.

Investeringen

Omschrijving

Beschikbare investeringen 2016

Werkelijke uitgaven
 tm 2016

Vrijval    2016

Nog beschikbaar eind 2016

Wat is meer/-minder nodig voor ctc

Verwachte uitgaven
2017

Verwachte uitgaven
2018

Verwachte uitgaven
2019 ev

5. Organisatie en financiën van Breda 

Bedrijfsvoering Beheer

13.263

3.506

-61

9.696

0

9.063

633

0

Bedrijfsvoering Dienstverlening

1.130

313

-9

808

0

808

0

0

Servicebedrijf

3.065

1.545

111

1.632

0

1.422

210

0

Totaal

17.458

5.364

41

12.136

0

11.293

843

0