Inleiding
Wat wilde het college in 2016 bereiken? Wat waren de doelen uit het Bestuursakkoord Focus op Vooruitgang?
Breda mag zich de “Best Bestuurde Gemeente” noemen in 2016. Het college heeft hiermee duidelijk het signaal weggezet, dat het besturen van de gemeente niet iets is van een college alleen, maar dat dit mogelijk worden gemaakt samen met inwoners, ondernemers en organisaties in Breda. Ook de samenwerking met de omliggende gemeenten en de regio maakt het mogelijk om goede resultaten te boeken. Zoals bij de nominatie werd vermeld: “Het bestuur kijkt verder dan de eigen grenzen; niet enkel gericht op het vooruit helpen van eigen inwoners, maar met oog voor de ontwikkeling van regio West-Brabant”.
In dit hoofdstuk volgt een greep van de resultaten die in 2016 zijn bereikt.

Resultaten per programma
Vitaal en Sociaal

Schuldhulpverlening
In het meerjarenplan schuldhulpverlening 2016-2018 ligt de focus op het voorkomen en vroegtijdig signaleren van schulden, een meer integrale aanpak en intensievere nazorg. Daarnaast wordt een pilot geschetst waarin de gemeente de schuldenlast van een aantal jongeren tot 27 jaar en zonder startkwalificatie rechtstreeks afkoopt. Voorwaarde voor deelname is dat de jongeren echt gemotiveerd zijn om te investeren in hun toekomst en een opleiding gaan volgen met als doel een betere kans op een baan en schuldenvrije toekomst. Meer dan voorheen verschuift de focus bij schuldhulpverlening naar de ‘voorkant’. De inzet op preventie door bijvoorbeeld voorlichting te intensiveren en (online) informatie te optimaliseren, kan voorkomen dat iemand in een problematische schuldensituatie terechtkomt. Om diezelfde reden wordt meer samenwerking gezocht met partners die in een vroeg stadium een financieel probleem kunnen signaleren, doordat rekeningen niet meer worden betaald.
In 2016 is de website www.gripopgeldbreda.nl gelanceerd. Met de website kunnen inwoners zelf aan de slag om een financieel actieplan te maken over levensgebeurtenissen zoals ‘ontslag’, ‘pensioen’, ‘op jezelf wonen’ of ‘uit elkaar gaan’. Zij krijgen tips en adviezen aangereikt, die helpen om schulden te voorkomen. Als mensen er zelf niet aan uitkomen dan wordt een gesprek over budgetadvies of een workshop aangeboden.
Participatie
Voor het derde jaar op rij is subsidie beschikbaar voor vernieuwende projecten die eraan bijdragen dat mensen met een uitkering weer aan het werk komen. Dit in het kader van de zogenoemde re-integratie proeftuin. Een succesvol project uit deze re-integratie proeftuin is coöperatieve vereniging De Vrije Uitloop. In 2016 is de gemeente officieel toegetreden als sociaal aandeelhouder in Breda is daarmee de eerste Nederlandse gemeente die deze nieuwe vorm van samenwerking met een maatschappelijke partij aangaat. In De Vrije Uitloop geven deelnemers met een afstand tot de arbeidsmarkt zelf invulling aan hun weg naar arbeidsparticipatie door als ondernemer aan de slag te gaan onder de vlag van de coöperatie.

Daarnaast is het inkoop- en subsidiebeleid aangescherpt. Er moet op veel meer plekken werk gecreëerd worden voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt Zo gaat de gemeente op alle beleidsterreinen expliciet eisen dat een bepaald percentage van een opdrachtsom of verleende subsidie besteed wordt aan ‘Social Return’: mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt weer aan het werk helpen.
Cliëntenbelang Breda is in 2016 van start gegaan. Zij zetten zich in voor de belangen van Bredase inwoners die van de gemeente een uitkering ontvangen en/ of ondersteuning bij (dreigende) financiële problemen. Cliëntenbelang Breda functioneert onafhankelijk. De groep geeft gevraagd en ongevraagd advies over het beleid gericht op de Participatiewet en schuldhulpverlening.

Breda mantelzorgvriendelijke organisatie
In 2016 is Breda erkend als mantelzorgvriendelijke organisatie. Binnen het Bredase zorgbeleid heeft ondersteuning van mantelzorgers een belangrijke plaats ingenomen. Ondersteuning om mantelzorgers handvatten te bieden om naast de mantelzorg ook een eigen leven te leiden en werk te blijven doen vraagt inzet van werkgevers. Hierbij heeft Breda als werkgever, na gesprekken met mantelzorgers, maatregelen genomen om mantelzorgers dat te bieden wat nodig is om zowel mantelzorg en werk op een goede manier te kunnen combineren.

Zorg en innovatieprojecten zichtbaar op straat
In Breda rijden sinds oktober vier riksja’s rond: fietsen waarmee een vrijwilliger met één of twee passagiers door de gemeente toert. Doel van het riksja-project is om mensen vanuit soms heel verschillende achtergronden met elkaar in contact te brengen. Breda wil de riksja’s echter breder inzetten dan alleen voor de ontmoeting tussen jong en oud en heeft daarom een eigen project gelanceerd, Genieten van elkaars gezelschap. Soms helpt zo’n ontmoeting voor mensen om zich minder eenzaam te voelen. Soms leidt het tot meer zelfvertrouwen of zelfredzaamheid van fietser óf passagier, tot meer sociale vaardigheden, of simpelweg tot ‘weer even buiten komen’ en een verhoogd levensgeluk.

Ontmoetingen in de wijk:
Het afgelopen jaar is het college het gesprek met de wijken aangegaan onder ander door het maken van fietstochten in de wijken, waarbij het gesprek heeft plaatsgevonden met en tussen actieve bewoners.  Mensen maken immers de buurt en de veerkracht van de van een wijk komt voort uit de activiteiten en initiatieven die door bewoners zelf worden opgepakt.

Aan tafel: beter organiseren en slimmer samenwerken in sociaal domein:
De aanpak ‘Aan tafel!’ is in 2016 van start gegaan. Een aanpak waarbij partijen en gebruikers uitgenodigd waren om letterlijk aan tafel mee te praten, de zogenaamde thematafels. Aan de thematafel werden de ideeën uitgewerkt om tot een optimaal resultaat te komen, namelijk één gezamenlijk plan van aanpak per thema.
Dit vanuit de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de gemeente om taken uit te voeren op het gebied van zorg, jeugd en ondersteuning. Het gaat dan om activiteiten die voor iedereen toegankelijk zijn (de algemene voorzieningen). De gemeente heeft samen met bewoners, ondernemers, betaalde en onbetaalde professionals het verschil gemaakt door in kansen te denken en niet in problemen. En meer te handelen vanuit mogelijkheden en minder vanuit regels. Van controle naar vertrouwen en van zorgen voor naar zorgen dat. Dát is het open proces ‘Breda Doet’. Partijen hebben elkaar opgezocht om een bijdrage te leveren aan algemene voorzieningen die Bredanaars nodig hebben.

Jeugdbeleid

De in het beleidskader Jeugd geformuleerde doelstellingen zijn in 2016 uitgewerkt. Zo is gestart met de pilot overgang jeugdhulp naar volwassenhulp, is de jeugdparticipatievisie vastgesteld, is gewerkt aan een kader voor het opzetten van een van een kindvriendelijke gemeente en zijn ziekenhuis-CJG’ers aangesteld. De Ziekenhuis-CJG’ers helpen jeugd en ouders in hun thuissituatie, zodat ze makkelijker weer verder kunnen. Uniek is dat zij de situatie vanuit de medische en de sociale invalshoek bekijken. Door de samenwerking met kinderartsen ontvangen jeugd en ouders eerder de juiste hulp en kan worden voorkomen dat zij terecht komen in de zwaardere hulpverlening.

Opgeruimd Breda
De gemeente Breda wil bewoners stimuleren om zich in te zetten voor het beheer van hun eigen leefomgeving. Dit wordt via het project ‘Opgeruimd Breda’ gestimuleerd. Bewoners, die samen met buurtgenoten een idee hebben en de handen uit de mouwen willen steken, sluiten een Wijkdeal met de gemeente. Bewoners, die zelfstandig mee willen werken, kunnen zich aanmelden als Opgeruimde Bredanaar. Voor scholieren met opgeruimde initiatieven zijn er Klassedeals. In 2016 is er een tevredenheidsonderzoek gehouden onder de mensen, die met een initiatief zijn gestart van Opgeruimd Breda. Uit het onderzoek blijkt dat creativiteit, lef en samenwerking als essentiële krachten van Opgeruimd Breda worden genoemd. Daarnaast zijn er ook aandachtspunten geformuleerd, zoals de communicatie aan, maar ook door de partners. Tevens is afgesproken dat de wijze van contactverstrekking richting bewoners verbeterd moet worden.

Statushouders
De gemeente heeft de wettelijke verplichting statushouders woonruimte aan te bieden. Ook in 2016 is de wettelijke taakstelling van de gemeente Breda gehaald en is aan bijna 400 statushouders huisvesting geboden. Daarnaast is het Koetshuis van de Stichting Maatschappelijke Opvang Breda gekocht. Het Koetshuis wordt geschikt gemaakt om in 2017 46 statushouders te huisvesten. Met de aankoop van het Koetshuis wordt voorkomen dat de wachttijd op goedkope huurwoningen voor andere Bredanaars verder oploopt. Daarnaast is vorig jaar besloten om in 2017 in Kesteren 50 tijdelijke woningen te realiseren waarvan maximaal de helft wordt gebruikt voor de huisvesting van statushouders. De statushouders worden op alle mogelijke terreinen ondersteund door klantmanagers van ATEA.

AZC
Na een uitgebreid locatieonderzoek en zorgvuldige communicatie over de mogelijke verhuizing van de asielzoekers van de Boschpoort naar het voormalige belastingkantoor werd eind 2016 duidelijk dat het COA geen gebruik meer wenst te maken van een locatie voor asielzoekers in de gemeente Breda.

Aanpak personen met verward gedrag:
In 2016 heeft de samenwerking met de gemeente Bergen op Zoom en Roosendaal en betrokken zorginstellingen en de politie geresulteerd in een plan voor personen met verward gedrag, waarbij de accenten liggen op de eerste opvang, beoordeling en vervoer van personen met verward gedrag, maar ook op vroegsignalering en preventie, waardoor voorkomen kan worden dat mensen verward op straat terecht komen. Eind 2016 zijn afspraken gemaakt voor de realisatie van een spoedeisende psychiatrische onderzoeksruimte (SPOR) in Breda in april 2017. Personen met verward gedrag worden naar deze onderzoeksruimte gebracht, beoordeeld en er worden afspraken gemaakt over hulp op korte en op langere termijn.

Ondernemend Breda

Verhaal van Breda
De zoektocht naar het Verhaal van Breda startte begin 2016. Samen met stadsmakers, experts, inwoners en raadsleden is gezocht naar het DNA van de stad en dorpen, unieke kenmerken en ambities. De zoektocht liet zien dat Breda een gemeente van kwaliteit is. Kwaliteit van werken en leven. Met van oudsher een grote aantrekkingskracht vanwege haar ligging. Breda wil zich nu en in de toekomst positioneren als internationale Schakelstad en daarmee onderscheiden van andere steden. Doel is om hiermee nieuwe bezoekers, bedrijven, bewoners en studenten aan te trekken. Het verhaal krijgt in 2017 verder vorm door een merkstrategie en campagne op te stellen en het te verankeren in gemeentelijk beleid.    

Ondernemen
Breda is een gemeente met veel economische potentie. Om de lokale economie aan te jagen en daarmee de werkgelegenheid te stimuleren is de Economische Agenda vastgesteld. Hierin is extra aandacht om Breda te ontwikkelen tot een internationale gemeente, gemeente van toegepaste technologie, een creatieve gemeente en een gemeente met beleving.  
Breda zet sterk in op het ondersteunen van startende ondernemers, bij voorbeeld via Business Coach Breda. Ook startups worden geholpen om de volgende stap te zetten en door te groeien naar kleine bedrijven. Die ondernemers worden geholpen met het Groei ondernemers programma. De begeleiding van deze ondernemers ligt in handen van de Master Business Coaches.

Binnenstad
De binnenstad van Breda moet zich verder ontwikkelen tot een plek waar het aangenaam is om te verblijven. Het nieuwe station, verbonden met de heringerichte Willemstraat naar het Valkenberg voegt een nieuwe stedelijke ontmoetingsplek toe aan het centrum van Breda.
In 2016 zijn stappen gezet om de visie Binnenstad te actualiseren. Onder andere nieuw horecabeleid, evenementenbeleid, de opzet van een nieuwe citymarketingorganisatie, investeringen in bereikbaarheid en openbare ruimte krijgen in 2017 nadere uitwerking.
Hierbij wordt nauw samengewerkt met het Ondernemersfonds Binnenstad.
De Grote Kerk is voorzien van nieuwe duurzame verlichting waardoor de kerk in de avonduren sfeervol is verlicht. Ook kan de intensiteit en kleur van het licht zich aanpassen aan grote evenementen in de binnenstad. De sfeerverlichting was in december al een belangrijke bijdrage aan het beeld van Breda voor de bezoekers van Het Glazen Huis en Winterland Breda.
Ook de Koningsteiger in het Valkenberg is geopend. De steiger is tijdens Winterland intensief gebruikt. Het zorgt voor een mooie verbinding op het water tussen de Haven en onder andere het Valkenberg.

Opening nieuw Station Breda
De opening van de OV-Terminal op 8 september 2016 was een majeure mijlpaal voor de gemeente Breda. Na vier jaar verbouwing is begin september 2016 met een spectaculaire show het nieuwe station in Breda geopend. Station Breda is het enige station waar je kunt reizen, wonen, werken, winkelen en parkeren. De brede passage onder de sporen vormt een verbinding tussen het centrum en de wijk Belcrum. De opening werd bekrachtigd met een speciaal voor Breda geschreven lied, gecomponeerd door Erik Vlasblom.
Met het Gerechtsgebouw in aanbouw, de succesvolle tender voor de Coulissen West met de gunning voor het plan 5 Tracks, het vastgestelde bestemmingsplan Drie Hoefijzers Noord en de realisatie van de buitenruimte zijn daarnaast bepalende stappen gezet.

3FM Serious Request en Winterland Breda
De maand december stond in het teken van het Glazen Huis op de Grote Markt in Breda.
Ook de eerste editie van Winterland Breda vond plaats. Hiermee ging een lang gekoesterde wens van ondernemers in Breda om een winterevenement in december in vervulling. De ijsbaan op de Haven, een kerstmarkt en kermis in het Valkenberg en een sfeervol verlichte binnenstad bood een mooi decor voor de vele bezoekers van onder andere het Glazen Huis en de evenementen die zijn georganiseerd door Winterland.

Cultuur
In 2016 zijn belangrijke stappen gezet die leiden tot een nieuw museum voor erfgoed en beeldcultuur. Het accent ligt op het beeld en de verbeelding. Hiermee onderscheidt het museum zich van andere musea. Het museum werkt samen met toonaangevende lokale, regionale en internationale beeldmakers en koppelt heden, verleden en toekomst aan actuele thema’s. De officiële opening vindt plaats in juni 2017 met een aansprekend programma. Het museum heeft voorlopig zijn hoofdvestiging in het gebouw aan de Boschstraat. Het museale concept is mede tot stand gekomen met mensen uit de culturele en economische sector.
De collecties van Breda’s Museum en MOTI zijn belangrijke dragers en bronnen voor het nieuwe museum. Samen met regionale en provinciale partners worden de collecties geïnventariseerd met het oog op de toekomst. Een digitale ontsluiting is van groot belang voor het geheugen en bewustzijn van de gemeente. Aangesloten kan worden bij het verhaal van Breda en de verhaallijnen van erfgoed Brabant; religieus, bevochten, bestuurlijk en innovatief Brabant. Het beheer en beleid van de museale collectie en de daaraan gekoppelde vraagstuk voor een nieuwe depotvoorziening (door het wegvallen van het pand aan de Parade) wordt in 2017 als een apart traject samen met museum, gemeente en  collectie eigenaren verder uitgewerkt.
In 2016 hebben gemeente en het Generaal Maczek Museum gezamenlijk de mogelijkheden verkend voor de toekomst van het museum. Dit heeft een breed gedeelde betrokkenheid en draagvlak opgeleverd voor het voortbestaan van het Generaal Maczek Museum en de koppeling van het museum aan Breda. Concreet heeft de verkenning tot drie toekomstlijnen geleid die zowel door het college als het bestuur van het museum worden onderschreven: realisatie van pop up activiteiten, verder onderzoek naar een duurzame samenwerking met het stadsarchief en uitwerking van het idee een gedenklocatie te koppelen aan het ereveld bij de Poolse begraafplaats aan de Ettensebaan. Voor de realisering van een Generaal Maczek memorial aan de Ettensebaan is een plan van aanpak en schetsontwerp gerealiseerd. Nadere uitwerking vindt in 2017 plaats.
In het cultuurbeleid Factor C is vastgelegd dat Mezz behoort tot de culturele hoofdstructuur van Breda. We onderschrijven dat Mezz van belang is voor het culturele fundament van Breda en het ontwikkelen van cultureel burgerschap. Mezz ervaart als gevolg van de markante bouw, binnen en buiten het gebouw problemen. In juni 2016 heeft Mezz het beleidsplan 2017-2020 opgeleverd. De gemeente is bereid bij te dragen aan de noodzakelijke aanpassingen, zodat het pand op orde wordt gebracht en toekomstproof is.

Stedelijke ontwikkelingen
In 2016 is gestart met het opstellen van een gebiedsperspectief voor het Havenkwartier, het gebied maakt deel uit van Via Breda en heeft de potentie om te groeien naar een plek met attractiviteit en ruimte voor modern stedelijkheid, creatief ondernemen en cultuur.
Daarnaast is Coulissen West volop in ontwikkeling als vernieuwend woon-, werk- en verblijfsgebied in de directe nabijheid van het station en de binnenstad van Breda.
Een ander grootschalige ontwikkeling is Gasthuisvelden. In 2016 is de gebiedsvisie voor dit gebied vastgesteld. Hiermee komt de weg vrij om een derde kazerneterrein (na Kasteel/Valkenberg en Chassépark) aan de Bredase Binnenstad toe te voegen. Het biedt de kans om 16 ha terrein binnen de singels een nieuwe betekenis te geven. De ontwikkelingen starten met de vestiging van de Rooi Pannen in het noordelijk gedeelte van de Seeligkazerne. De herinrichting van de Markendaalseweg en de realisatie van de derde fase van de Nieuwe Mark worden qua timing met de uitvoering van de vastgoedprojecten verbonden.

In 2016 is de nieuwe parkeergarage van Amphia opgeleverd. Vervolgens is de bouw van het nieuwe ziekenhuis gestart. De werkzaamheden in verband met de aanpassingen aan de infrastructuur zijn ook in 2016 gestart.
In 2016 is circa 35.000 m2 kantoren omgezet naar andere functies. Hierin zijn onder meer de herontwikkeling van Gasthuyspoort, de transformatie van kantoren naar studentenhuisvesting aan de Tramsingel en de transformatie van een kantoorpand naar onderwijsdoeleinden voor Avans aan de Claudius Prinsenlaan in opgenomen.

Wind A16
Als uitwerking van het regionale bod windenergie West Brabant uit 2011 hebben de provincie Noord-Brabant, de gemeenten Breda, Zundert, Moerdijk en Drimmelen eind 2015 een convenant gesloten voor het realiseren van ca 35 – 40 windmolens ten behoeve van windenergie in de A16 zone.  
Het zoekgebied is gelegen tussen het Hollands Diep en de Belgische grens tot ca 1 km aan beide zijden van de A16. Partijen werken ambtelijk en bestuurlijk intensief samen, de provincie is verantwoordelijk voor het ruimtelijk spoor. De gemeenten hebben hierin een adviserende rol en zijn verantwoordelijk voor sociale participatie om te zorgen dat omwonenden kunnen profiteren van de lusten van windenergie. Er is een energievisie A16 uitgewerkt en is er een Nota Reikwijdte en Detailniveau A16 (NRD) door de provincie vastgesteld. In 2017 worden alle opstellingsvarianten onderzocht, gedeeld met publiek en wordt uiteindelijk duidelijk welke locaties door de provincie zullen worden vastgesteld. In 2018 volgt het provinciaal inpassingsplan, vergunningverlening en de Rijkssubsidie-aanvragen. De planning is dat de windmolens eind 2020 in de A16 zone operationeel zijn.   

NAC Breda
De gemeenteraad heeft onderzoek laten doen naar de constructie en veiligheid van het Rat Verleghstadion. Eén van de conclusies uit het rapport is dat er in de relatie tussen gemeente en NAC sprake is geweest van verstrengeling en verstrikking. Het onderzoeksrapport is in maart 2016 aangeboden aan de raad. Naar aanleiding van dit onderzoek heeft gemeenteraad op 31 maart 2016 opdracht gegeven tot het verminderen van deze verstrengeling en verstrikking. In 2016 is door een begeleidingsgroep van de raad een visie opgesteld op de relatie tussen gemeente en voetbalclub. Daarnaast zijn criteria opgesteld waaraan te ontwikkelen scenario’s om verstrengeling en verstrikking te voorkomen zullen worden getoetst. Beide zijn in december door de raad vastgesteld. Met het besluit van december 2016 heeft de raad het vervolg van het proces teruggelegd bij het college. Op dit moment worden de scenario’s ontwikkeld en verkend met stakeholders en marktpartijen. Naar verwachting wordt voor het zomerreces een voorkeursscenario aan de raad voorgelegd.

Sport
Naast al bekende sportevenementen Wings for Life World Run en de tijdrit van de Enecotour maakte Breda in september kennis met de Red Bull kop over Kop race: een tactische ploegentijdrit van 100 kilometer waarbij één renner start en vijf renners finishen. Het wielerevenement past binnen de gezamenlijke ambities van de regio West-Brabant op het gebied van de wielrensport.

Met vrijwel alle sportverenigingen die gebruik maken van een gemeentelijk buitensportcomplex is een inventarisatie gemaakt met betrekking tot de gebruikte accommodaties. Het resultaat was een totaalbeeld ontstaan van de ontwikkelingen, knelpunten en wensen van de verenigingen. Op basis daarvan is een aantal knelpunten opgelost onder meer bij de gemeentelijke sportcomplexen Blauwe Kei, De Heikant, De Roosberg  en voor de Bredase Rugbyclub.

Ook in 2016 waren er subsidiemogelijkheden voor sport in Breda. Subsidie is verleend voor onder andere breedtesport- en topsportevenementen, voor duurzame investeringen in de eigen accommodatie en voor investeringen om sporten voor mensen met een beperking mogelijk te maken.

Voortijdig schoolverlaten

In 2016 is de nieuwe regionale aanpak voortijdig schoolverlaten vastgesteld. Uitgangspunt is dat gekeken wordt naar het hoogst haalbare voor een jongeren. Met de nieuwe aanpak ligt het accent op het begeleiden van onderwijs naar werk, ongeacht of een jongere een startkwalificatie heeft.  Zo wordt extra geïnvesteerd in een sluitend netwerk voor jongeren in een kwetsbare positie en wordt een ombudsman aangesteld om individuele jongeren met financiële studieproblematiek te helpen. Ook ongediplomeerde thuiszitters krijgen een persoonlijk traject aangeboden en er worden maatregelen genomen om de overgang van voortgezet onderwijs naar middelbaar onderwijs soepeler te laten verlopen. Maatwerk is van belang om voortijdig schoolverlaten goed aan te kunnen pakken.

Duurzaam Wonen

Duurzaamheid
Begin 2016 is de Duurzaamheidsvisie Breda 2030 vastgesteld. In deze visie wordt een aantal concrete doelen gesteld die het gemeentebestuur samen met alle Bredanaars, bedrijven en instellingen in de gemeente wil behalen.
Breda speelt in op de klimaatverandering door water en groen een onderdeel te laten zijn van de (openbare) ruimte en van toekomstige ontwikkelingen. Onder de noemer ruimtelijke adaptatie zijn diverse projecten in gang gezet zoals gras en planten op het Concordiaplein, een waterfontein in het centrum van Breda, vergroening van de Oude Vest, vergroening van gevels e.d. In tijden van extreme regen kan het water beter weg, en als het lang droog is, blijft het koeler in de stad.
Breda doet mee aan de Energiebespaarlening. Huiseigenaren kunnen een lening afsluiten bij het Nationaal Energiebespaar Fonds en het geleende bedrag investeren in maatregelen die hun huis energiezuiniger maken. Breda heeft bedrijven actief opgeroepen gebruik te maken van een subsidie bij het ministerie voor het opwekken van energie met zonnepanelen. Ruim 35 bedrijven hebben een subsidie hiervoor gekregen. Ook de gemeente heeft subsidie gekregen voor 19 panden waarmee een belangrijke impuls wordt gegeven aan de verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed. Ook door het onderwijsveld is een belangrijke stap gezet naar verduurzaming van het onderwijsvastgoed. Samen met de gemeente Breda en met dank aan de Stimuleringsregeling Duurzame Energie, is Building Breda begonnen met de plaatsing van ruim 5.000 zonnepanelen op acht scholen.
In 2016 is gestart met de 1^e fase van de verduurzaming van de gemeentelijke gebouwen. In deze 1^e fase wordt 14,3 miljoen geinvesteerd in 49 gebouwen. Naast het stimuleren van bedrijven, inwoners en organisaties om verduurzamingsmaatregelen te treffen neemt Breda hiermee ook zelf haar verantwoordelijkheid in het streven naar een CO2 neutrale gemeente in 2044.
Op het gebied van zonne-energie is een grote stap gezet met de realisatie van de Zonnewijde, het grootste zonnepark in Nederland. Een ander voorbeeld van stimulering van energiebesparing, duurzame energieopwekking en dergelijk is het Klimaatfonds, dat voortaan jaarlijks wordt gevuld met de gemeentelijke inkomsten uit het windpark Hazeldonk dat in januari feestelijk is geopend.
Onder de naam Van Afval naar Grondstof is begonnen met de uitrol van een geheel nieuwe manier van afval scheiden en inzamelen. Huishoudens gaan thuis meer afval scheiden. De gemeente haalt het gescheiden afval aan huis op en het restafval wordt door bewoners zelf weggebracht.

Natuurontwikkeling

In 2016 is een aantal natuurontwikkelingen opgestart en is de natuur in Breda en natuurbeleving onder haar inwoners versterkt. Voorbeelden daarvan zijn het Ulvenhoutse bos, het project Natuur in de wijk en de aankoop van percelen in de Lage Vucht polder.
Met Staatsbosbeheer zijn afspraken gemaakt over toezicht- en handhaving in het buitengebied. Met de inzet van de professionals van Staatsbosbeheer kan aan één van de prioriteiten in het handhavingsprogramma voldaan.

Woonvisie
In 2016 zijn er aanvullende prestatie-afspraken opgesteld met de woningcorporaties, aangezien uit onderzoek is gebleken dat de omvang van de goedkope en betaalbare huurvoorraad de komende jaren zal afnemen, o.a. door sloop, verkoop en streefhuurbeleid en de doelgroep de komende jaren een toename laat zien. Er is een netto uitbreidingsbehoefte is van 1.640 betaalbare huurwoningen.
Met de corporaties zijn tevens  afspraken gemaakt om het streefhuurbeleid drastisch aan te pakken, waardoor de komende jaren 5000 woningen behouden blijven in het betaalbare segment en 1900 in de sociale voorraad. Tenslotte zijn er ook nog afspraken gemaakt over de huisvesting van statushouders.

Mobiliteit
Het mijden van de Wilhelminasingel is een onderdeel van het landelijk programma Beter Benutten van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en sluit aan op afspraken die in de Structuurvisie 2030 zijn gemaakt. Doel is 15% minder vertraging voor automobilisten in Breda én een betere bereikbaarheid van de binnenstad per auto, fiets en openbaar vervoer.
Er is een start gemaakt met de reconstructie van de Lunetstraat. De aanpassingen zorgen voor een betere doorstroming van het verkeer bij de kruispunten Lunetstraat met de Slingerweg en de Meidoornstraat. Daarnaast is het kruispunt Kapittelweg-Baliëndijk verbetert. Ook is een begin gemaakt met de aanleg van de infrastructuur rondom het Amphia. Hiermee worden voorbereidingen getroffen voor het nieuwe ziekenhuis. En onderdeel daarvan is bijvoorbeeld de uitbreiding van de reeds bestaande HOV verbinding met een tak via de Claudius Prinsenlaan en de Hogeschoollaan richting onder andere Amphia.

Eind 2016 is betaald parkeren ingevoerd in de wijken Belcrum, Linie en Drie Hoefijzers-Zuid.

Basis op orde

Terugdringen overlast drugs en prostitutie bij doorstroomvoorziening aan Slingerweg
In de zomer van 2016 is er een einde gemaakt aan de overlast rondom de doorstroomvoorziening van SMO aan de Slingerweg. Er is opgetreden tegen drugshandel, drugsoverlast, prostitutie en bijbehorende criminaliteit. De aanpak door middel van handhavingsacties, cameratoezicht en hulpverlening hebben er toe bijgedragen dat de situatie rondom de doorstroomvoorziening inmiddels weer genormaliseerd is.

Aanpak Valkenberg

De overlast in het Valkenberg is op een integrale wijze aangepakt. Door middel van de extra inzet van toezichthouders, een repressieve aanpak op de dealers en een zorgaanpak via het veiligheidshuis, waar voor de gebruikers naar een oplossing is gekeken, is de overlast aanzienlijk terug gedrongen.

Ondermijning
Politie, OM, provincie, gemeenten en de Belastingdienst werken sinds 2011 onder de vlag van de Taskforce Brabant Zeeland samen  in de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Door integraal op te treden worden al enige tijd harde en rake klappen uitgedeeld aan een onderwereld die zich heeft vermengd met de bovenwereld. Een slimme aanpak is belangrijk, door middel van innovatie worden de mogelijkheden voor nieuwe slagvaardigheid in de aanpak ontdekt. De burgemeesters van vijf steden en de commissaris van de koning in Noord-Brabant willen 'een deltaplan tegen de georganiseerde drugscriminaliteit'. Ze pleiten voor onorthodoxe en innovatieve maatregelen om de ondermijning van de rechtsstaat een halt toe te roepen. De aanpak vergt een lange adem. Een probleem dat in tientallen jaren ontstaat, kan niet ineens worden opgelost. Hierbij is het dan ook van belang dat de geïntensiveerde aanpak van ondermijning in Brabant en Zeeland een belangrijke prioriteit blijft.
Er is afgelopen jaar een eenduidige structuur weggezet in de aanpak van ondermijning voor de gehele eenheid zeeland-westbrabant, waarbij het accent op de districtelijke aanpak komt te liggen. Elk district heeft een districtelijk programmamanager, die het programma voor het district aanstuurt. Signalen van ondermijning worden ingebracht in het districtelijke informatieplein (DIP), verrijkt met informatie en vervolgens voorgelegd aan de districtelijk stuurgroep (DSP), onder voorzitterschap Breda. De DSP besluit of de casus verder wordt opgepakt en welke interventies worden toegepast. Deze worden vervolgens door een lokale projectleider verder uitgewerkt.
Ook is er gewerkt aan het bevorderen van een “smart overheid”, de samenwerking op het gebied van informatiedeling en –ontsluiting is een topprioriteit. De overheid moet slim omgaan met big data en zich richten op de vitale schakels van de criminele industrie. Het gaat niet enkel om het afpakken van geld of het opsluiten van criminelen. Doel is om de criminele industrie duurzaam te ontwrichten. Hierbij kijkt iedere overheidspartner wie hiervoor het beste gereedschap in de kist heeft.
Tevens is geïnvesteerd op publiek-private samenwerkingen en maatschappelijke awareness om de weerbaarheid te mobiliseren.

Integriteit
Ter bevordering van de bestuurlijke integriteit is gewerkt aan de bewustwording (awareness) bij de zowel de raad, het college als het ambtelijk apparaat. Er heeft een aanbestedingsprocedure plaatsgevonden voor de begeleiding van alle drie tegelijkertijd. Zowel de raad als het college en het ambtelijk apparaat worden begeleid door hetzelfde extern bureau. Naast bewustwording is ook aandacht besteed aan een standaardprocedure (stappenplan) voor het geval er een vermoeden van integriteitsschending is ontstaan, zowel bestuurlijk als ambtelijk. Hierdoor kan telkens adequaat worden gereageerd op een melding van een vermoeden van integriteitsschending. Ambtelijk is bovendien een start gemaakt met een structurele methode voor screening van kwetsbare functies. Naast deze ontwikkelingen is de uitvoering van het bestaande beleid zoals het bespreken van de gedragscode met nieuwe medewerkers en het afnemen van de ambtseed.  

Regio

In 2016 is de focus gelegd op de doorontwikkeling van het RWB, waarbij het voortouw genomen is in het aanbrengen van inhoudelijke focus en wel op de economisch-ruimtelijke opgaven en kansen in en de economische structuurversterking van de regio.
Op het gebied van regionale samenwerking hebben we in 2016 ingezet op het aanbrengen van focus van de samenwerking op drie schaalniveaus: Brabantstad, de Regio West-Brabant en de subregio van de Baronie.

Lobby en public affairs
Wij hebben in 2016 het Verhaal van Breda opgetekend, in co-creatie met de stad, dorpen en de regio. Dit verhaal vormt de komende jaren de centrale inhoudelijke leidraad voor de positionering, profilering en citymarketing/branding van Breda. In de tweede helft van 2016 is de basis gelegd voor een strategische agenda voor onze public affairs en lobby richting de Provincie Noord-Brabant, het Rijk en de Europese Unie. Met die dynamische lobby-agenda kunnen we gerichter gaan werken aan concrete issues en ambities die we zonder de steun van andere partijen niet kunnen realiseren. Met name in de versterking van onze Europese oriëntatie hebben we flinke stappen gezet, hetgeen geleid heeft tot deelname aan events, netwerken en diverse nieuwe (gesubsidieerde) Europese samenwerkingsprojecten.
Anticiperend op het ambitieprofiel van het Verhaal van Breda zijn de internationale kwaliteiten en kansen van Breda in kaart gebracht. Daarbij gat het onder andere om een internationaal acquisitieprogramma, internationale profilering, expat-beleid, internationaal onderwijs, evenementen, handelsmissies en heroriëntatie op de huidige en nieuwe stedenbanden. Deze internationaliseringstrategie komt in het voorjaar van 2017 voor bespreking beschikbaar.

Innovatief besturen
In het kader van innovatief besturen is in 2016 verder gewerkt aan Breda Begroot. In 2016 zijn de resultaten van de  pilots in Princenhage en Prinsenbeek, waarin geëxperimenteerd werd met een Bredase burgerbegroting gepresenteerd. De betrokken burgers bij de pilots waren zeer enthousiast over het gelopen traject. De pilots hebben echter ook enkele duidelijke leerpunten opgeleverd, waaraan in 2017 een vervolg wordt gegeven. Duidelijker moet zijn over hoeveel geld inwoners kunnen onderhandelen, er moet meer inzicht bestaan in de gemeentelijke begroting en bewoners moeten geënthousiasmeerd en betrokken worden via netwerken en sleutelfiguren in de stad en dorpen.

Afvalscheiding
Onder de naam Van Afval Naar Grondstof is begonnen met het anders scheiden en inzamelen van afval. In 2016 is hier een begin mee gemaakt. De bedoeling is dat dit nieuwe systeem eind 2017 overal in Breda wordt toegepast.

Deze Jaarstukken 2016 bevatten een verantwoording van de in de Begroting 2016 opgenomen doelstellingen en te realiseren maatschappelijke effecten. De opbouw van deze verantwoording volgt daarom ook de in de begroting gehanteerde indeling in programma's, thema's en producten. De gemeentelijke accountant heeft de door de BBV verplicht voorgeschreven onderdelen van de jaarrekening gecontroleerd. Dit omvat de balans, waarderingsgrondslagen en een presentatie van het totaaloverzicht van baten en lasten. Een en ander zoals opgenomen in het hoofdstuk 'Financiële rekening'.  

Het hoofdstuk 'Financiën' schetst een beeld van de financiële positie, het financiële resultaat 2016, het weerstandsvermogen, risicoprofiel en het totaaloverzicht van de baten en lasten 2016. Het onderdeel 'Financiële rekening' bevat een aantal verplicht voorgeschreven onderwerpen, zoals balans, waarderingsgrondslagen en een presentatie van het totaaloverzicht van baten en lasten.

De inhoudelijke verantwoording van de in de Begroting 2016 opgenomen doelstellingen op programma- en themaniveau is verwoord in het hoofdstuk 'Programma's'. Met ingang van de Begroting 2016 is de programmastructuur aangepast, zodat over de realisatie van de geformuleerde maatschappelijke effecten kan worden gerapporteerd.

Daarna wordt verantwoording afgelegd over de vanuit het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) verplichte paragrafen.

In de 'Bijlagen' ten slotte worden de relevante en meer gedetailleerde inzichten gegeven over een groot aantal onderwerpen.